2011/11/25

Geschiedschrijving Illustratie Nederland (GIN)

Illustreren is een vak dat veel verschillende disciplines beslaat. Sinds de Tweede Wereldoorlog zijn illustraties toegepast in (kinder)boeken, tijdschriften en kranten; reclamedrukwerk; lesmateriaal, technische en wetenschappelijke uitgaven; stripverhalen en animaties. De ontwikkeling van dit vakgebied is echter nauwelijks in kaart gebracht. In 1998 werd daarom de Stichting Geschiedschrijving Illustratie Nederland (GIN) opgericht.

In 1999-2002 liet GIN een aantal toonaangevende illustratoren, de meesten al op hoge leeftijd, interviewen om hun opleiding, professionele werkwijze, loopbaan en unieke visies op het vak als oral history op geluidstapes vast te leggen. Aan het project werkten mee: cartoonisten Fritz Behrendt en WiBo (Wim Boost), kinderboekillustrator en decorontwerper Wim Bijmoer, grafisch vormgever Hans de Cocq, kinderboekillustratrices Jenny Dalenoord en Atie Siegenbeek van Heukelom, technisch tekenaar Rudolf Das, illustratrice en kunstenares Ruth Fischer, mode-illustratrices Gerda van Gijzel en Constance Wibaut, grafisch ontwerper François ten Have, medisch tekenaar Chris van Huijzen, animator Børge Ring, illustrator Jan Sanders en striptekenaar Piet Wijn.

Voordat het tot een publicatie kon komen, werd GIN opgeheven en haar archief opgenomen in het Nederlands Archief Grafische Vormgeving (NAGO). In 2009 gaf het NAGO aan K&WH de opdracht om het materiaal alsnog te bewerken tot een publicabele vorm. Een leuk project, niet alleen omdat we tussen de illustratoren 'helden' uit onze jeugd troffen, zoals Piet Wijn (geestelijk vader van Douwe Dabbert), maar ook omdat we aan de redactie konden samenwerken met oud-collega Catrien Deys.

Het resultaat, vijftien interviews met bekende Nederlandse illustratoren, is nu te raadplegen op de grafische website van Adviz. De interviews geven niet alleen blijk van hun zeer diverse talenten, hun herinneringen aan inspirerende leermeesters en hun grote liefde voor het vak, maar schetsen ook een boeiend tijdsbeeld. Kort na de oorlog stonden reproductietechnieken nog in de kinderschoenen. Er waren voor freelancers weinig sociale voorzieningen, geen regels over billijke tarifering en geen beeldrechtbescherming. Vanaf de jaren ’70 werden arbeidsvoorwaarden, tarifering en beeldrechten – mede dankzij de opkomst van vakorganisaties – steeds beter geregeld, maar de ontwikkeling van fotografie en digitale media vormden een bedreiging voor de broodwinning. Naast talent en vaktechnische kennis was doorzettingsvermogen dan ook een vereiste. Deze terugblik van vijftien ‘veteranen’ zal hopelijk studenten inspireren en historici stimuleren om de beroepsgeschiedenis van het illustratievak in Nederland verder in kaart te brengen.

Geen opmerkingen: