2010/10/24

Hofstijl

Graag melden we een leuke blog van mede-Hagenaars: Hofstijl. Aandacht voor Den Haag 2.0, bekende gezichten, maar ook koffie, cultuur en natuurlijk altijd wat te kankeren over lelijke stadsvernieuwing. Mooi logo, ook. Wij lezen jullie, lezen jullie ons?


Tovenarij in Leiden

In het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden is onlangs de tentoonstelling Egyptische Magie geopend (nog te zien t/m 13 maart 2011). Verdeeld over twee verdiepingen zijn meer dan 300 objecten te zien, die een prachtig beeld geven van de grote rol die magie speelde in het leven van de oude Egyptenaren.
Magie was een algemeen geaccepteerd verschijnsel en werd toegepast in het dagelijkse leven, in de godsdienst en zelfs na de dood. Door middel van amuletten, spreuken en offers hoopte men het verloop van leven, liefde en de reis naar het dodenrijk te begunstigen. Volgens de Egyptenaren was magie dé aangewezen manier om zelf enige controle op de gebeurtenissen in je leven uit te oefenen.
Een topstuk uit deze tentoonstelling is het ‘toverboek’, een vijf meter lang stuk papyrus met 98 spreuken en recepten. Het is na ontdekking ooit in twee delen gedeeld (!), waarna het ene deel naar het Leidse museum ging en het andere naar het British Museum in Londen. Speciaal voor deze tentoonstelling zijn de delen weer samen gevoegd en nu voor het eerst in 180 jaar als een geheel te zien.
Een (helaas klein) gedeelte van de tentoonstelling besteedt aandacht aan de voortdurende interesse voor Egyptische magie onder esoterici, die wordt geillustreerd met bruiklenen van de Bibliotheca Philosophica Hermetica in Amsterdam. Zo verdiepten hermetici zich in de Renaissance al in de ‘mysterieuze’ hiërogliefen, die men zag als een bron van verloren kennis. Diverse latere esoterische organisaties, zoals de vrijmetselarij en antroposofie, hebben Egyptische elementen in hun iconografie en rituelen verwerkt. Ook vandaag de dag zet die fascinatie zich voort, zoals een door gebedsgenezeres Jomanda 'ingestraalde' glazen piramide laat zien...
[NB: De beroemde egyptoloog Erik Hornung heeft over de westerse toepassing van ‘Egyptische esoterie’ een prachtig boek geschreven: Das esoterische Ägypten. Das geheime Wissen der Ägypter und sein Einfluß auf das Abendland (1999), een absolute aanrader.]
Verder wordt op de tentoonstelling een film vertoond, waarin conservator Maarten Raven de tentoonstelling toelicht. Bij de Walburgpers is de begeleidende publicatie Egyptische Magie. Op zoek naar het toverboek van Thoth verschenen.

Nieuwe Kunst

Ter gelegenheid van het afscheid van conservator Jan Jaap Heij van het Drents Museum werd in januari 2010 een symposium georganiseerd. Natuurlijk stond dat in het teken van Heij's specialisme: tijdens zijn lange loopbaan heeft hij vooral onderzoek verricht naar Nederlandse kunst en kunstnijverheid uit de periode 1885-1935, waarvan het Drents Museum een indrukwekkende collectie beheert.
Vier kunsthistorici (Mienke Simon Thomas, Yvonne Brentjens, Lieven Daenens en Marjan Groot) gaven tijdens het afscheidssymposium hun visie op de ontwikkeling van Art Nouveau, vooral in Nederland. Hun lezingen zijn  gepubliceerd in de bundel Hoe nieuw was de nieuwe kunst? Vier studies over Art Nouveau, zojuist verschenen bij Waanders.
De verschillende bijdragen melden geen nieuw baanbrekend onderzoek, maar geven wel een mooie bloemlezing over de ontwikkeling van de Nieuwe Kunst en haar hoogtepunten, zoals de woninginrichting van ’t Binnenhuis en het oeuvre van Van de Velde. Het is fraai geillustreerd, met zowel kleurenafbeeldingen van bekende voorwerpen als zwart-wit foto's van minder bekende interieurs. Een leuke aanvulling voor de bibliotheek van de liefhebber dus. Vooral omdat dit boekje in de woorden van museumdirecteur Michel van Maarseveen ‘een klein papieren monument […] voor een markante en toegewijde conservator’ vormt.

2010/10/21

Thieme valt om, De Swart blijft staan

K&WH werken al meer dan 15 jaar in de cultuursector, waar vakgenoten met ons een liefde voor kunst en erfgoed heten te delen. In theorie dan, want we hebben helaas geconstateerd dat bij publicatieprojecten in deze sector soms zonder enige flair of hart voor het eindproduct keuzes worden gemaakt, die een gehaaide zakenman uit een foute RTL-soap niet zouden misstaan. Het was voor ons dan ook een complete een verrassing om niet tussen kunstminnende vakgenoten, maar juist in de commerciele sector een bedrijf te treffen dat onze inhoudelijke prioriteiten deelt.
De afgelopen periode hebben we een fijne samenwerking opgebouwd met het team van drukkerij Koninklijke De Swart/uitgeverij De Nieuwe Haagsche. Hun bedrijfsarchief gaat twee eeuwen terug, wat de huidige directie deed streven naar ouderwets vakmanschap en hoogwaardige producten, maar met moderne middelen én (ook voor de afnemer) interessante winstmarges. Niet voor niets is Bea klant, was dit Haagse bedrijf in 2009 beste grafisch leerbedrijf van Nederland en genomineerde voor de Zilveren Ooievaar, en laten relaties de jaarlijkse Haeringparty niet aan hun neus voorbij gaan. Bovendien weet men hier met succes en goede sier een lokale uitgeverij te koesteren, en zo nu en dan de nek uit te steken voor Haagse geschiedenis en cultuur.
We baalden dan ook ontzettend van het nieuws dat de overkoepelende organisatie, Thieme Grafimedia, begin oktober faillissement heeft aangevraagd en ook de dochterondernemingen daarin meesleepte. De afgelopen weken waren voor alle medewerkers en relaties erg spannend. Gelukkig hebben de directies van Koninklijke de Swart en Thieme MediaCenter Rotterdam laten weten dat zij in onderlinge samenwerking doorstarten onder de namen De Swart BV en MediaCenter Rotterdam BV. Samen met de curator is overeenstemming bereikt over een Management Buy Out, die een solide basis voor de toekomst biedt en een groot deel van de arbeidsplaatsen garandeert. We hopen dan ook nog veel mooie boeken met De Swart te mogen maken.

2010/10/13

Stadsmoestuin

K&WH houden van lekker eten. Maar liever koekjes met boter, meel en suiker uit eigen oven, dan kunstmatige fabriekskoek met vage ingredientenlijsten. En waarom 'Hollandse' groente met een vliegtuig invliegen, als ze ook gewoon in het Westland wordt geteeld, of beter nog: op je balkon kan groeien. De jaarlijkse balkonoogst bestaat onder meer uit tomaten, tuinbonen, frambozen en natuurlijk allerlei soep- en saladekruiden. Dat zelf groeien past natuurlijk in de trend die zich al enkele jaren ontwikkelt: een hang naar nostalgie, de keuken van je oma en biologische producten. 'Als je overgrootmoeder iets niet als voedsel zou herkennen: niet opeten', is een veel gehoorde kreet de laatste tijd. Maak een uitzondering voor sushi en andere niet-westerse gerechten, die oma's elders ter wereld natuurlijk wel aten.
Uit die trend zijn interessante initiatieven voortgekomen, niet alleen de snoepkomkommerplantjes van Albert Hein. In Londen poogt men al enkele jaren de stad 'eetbaar' te maken, door binnenpleintjes en balkons in betonwijken met weinig middelen om te toveren in kleine gemeenschappelijke moestuintjes. De zorg daarvoor brengt buurtbewoners dichter bij elkaar; men treft elkaar tijdens het onderhoud, waakt samen tegen vandalisme, ruilt de oogst en eet zo ook op een klein budget gezond. Eerder dit jaar lanceerde Stroom Den Haag het project Food Print, waarin internationale kunstenaars hun visie op voedselconsumptie belichten. Zo heeft de Engelse kunstenaar Nils een 'eetbaar park' ontworpen voor Amateurtuindervereniging Nut en Genoegen en Stadsboerderij de Herweijerhoeve (Zuiderpark). De laatste wordt op 23 oktober geopend door wethouder Baldewsingh.
Een ander Engels idee was een succesvol project waarin mensen, die om uiteenlopende redenen buiten de maatschappij vallen (ex-verslaafden, jonge veelplegers, thuislozen), worden betrokken bij een biologisch tuinbouwproject en zelf voedsel verbouwen en verkopen. Wellicht een idee voor de Haagse Kessler Stichting, om bij de nieuwe behuizing ook een 'eetbare' tuin op te nemen? De Daklozenkrant was een succes, nu de Stadsmoestuin nog. De plek van het M-gebouw staat ook nog leeg...

2010/10/10

Jubileum Kooman's Poppentheater

Scène uit De Apenbroodboom.
Foto: Pan Sok.
Kooman’s Poppentheater, het oudste Haagse poppentheater, bestaat 50 jaar. Ter gelegenheid van dit jubileum heeft Kooman het archief van het Poppentheater overdragen aan het Haags Gemeentearchief. Dit wordt gemarkeerd met de tentoonstelling Prettige voorstelling over jeugdtheaters in Den Haag, die tot 20 november 2010 te zien is in het HGA.
In de tentoonstelling wordt teruggeblikt op de jeugdtheaters van de afgelopen 50 jaar. Naast Kooman’s Poppentheater komen hier ook aan bod: de eveneens jubilerende Jeugdtheaterschool Rabarber (sinds 1985), Stella Den Haag (sinds 1990), Muziektheater Briza (sinds 1996) en de poppenspelers Felicia en Guido van Deth. Dankzij de brede medewerking van de theaters is het mogelijk om naast affichemateriaal en foto’s, ook rekwisieten, kostuums en andere documentatie te tonen. De tentoonstelling is gratis te bezoeken in het Atrium van het Stadhuis, maar ook in de studiezaal van het HGA wordt aandacht geschonken aan de jeugdtheaters.
Frank en Arjan Kooman
achter de schermen. Foto: Pan Sok.
Voor ons grote nostalgie, want de dames K&WH kwamen als kind zelf graag in het poppentheater en een van ons zat op het Haagsch Genootschap met Joost Kooman in de klas. Dus: van harte gefeliciteerd familie Kooman!

Verveer gezocht

Het Joods Historisch Museum in Amsterdam organiseert in 2013 een grote overzichts-tentoonstelling van het werk van drie Haagse kunstenaars, de gebroeders Verveer. Het museum is op zoek naar schilderijen, aquarellen en tekeningen van Salomon Leonardus Verveer (1813-1876), Maurits Leonardus Verveer (1817-1903) en/of Elchanon Leonardus Verveer (1826-1900). Eigenaars van werk(en) van de Verveers wordt gevraagd - met het oog op eventuele bruiklenen - contact op te nemen met Christiaan Lucht, gastconservator en co-auteur van de begeleidende publicatie. Alle correspondentie wordt vertrouwelijk behandeld. Er is tevens belangstelling voor overige documentatie, zoals brieven, schetsboeken en foto’s van en over de Verveers. Contact: cma-lucht@hotmail.com.

2010/10/01

Sculptuur op de foto

Wie op het punt staat naar New York te vliegen, kan in het MOMA nog net een leuke tentoonstelling meepikken: The original copy. Photography 0f sculpture, 1839 to Today. Met de komst van de fotografie is de rol van de kopie in de kunst drastisch veranderd, evenals de aura van het origineel. Aanvankelijk bedoeld als een manier om een herinnering aan een beeld vast te leggen, of als medium om sculptuur te bestuderen, is langzaam een relatie en spanningsveld tussen beide media ontstaan, waaruit nieuwe kunstvormen zijn geboren. Dit thema wordt verkend aan de hand van meer dan 300 foto's en tijdschriften, en het werk van meer dan 100 kunstenaars. Voor ons en andere thuisblijvers is er gelukkig de catalogus.

Theater in de 19de eeuw

Op 19 en 20 November 2010 vindt aan de Queen’s University van Belfast een congres plaats: The Art of Theatre: Word, Image and Performance in Nineteenth-Century France and Belgium. Dit evenement belicht een rijk interdisciplinair thema: de relatie tussen kunst, literatuur en theater in de periode 1830-1910. In deze periode werd theater populair bij het brede publiek en ontwikkelde zich een ‘society of spectacle’. Tegelijkertijd ontwikkelde de druktechniek zich richting massamedia, kwamen er vernieuwingen in decorontwerp en -techniek, en werden verschillende visuele media met elkaar verbonden. Voorbeelden zijn de schilderijen van optredens door Degas, de kostuum- en decorontwerpen van Khnopff, karikaturen van theaterbezoekers door Daumier en Sarah Bernhardt’s publiciteitsfoto's. Meer informatie bij de organisatie:
dr. Claire Moran, c.moran@qub.ac.uk.