2009/11/03

De speling van het licht

Op 23 november 2009 verschijnt een nieuwe publicatie: De speling van het licht. Glas-in-lood in Den Haag rond 1900 bij uitgeverij De Nieuwe Haagsche. De auteurs, twee Haagse kunsthistorici, bespreken hierin 67 locaties met opmerkelijke glas-in-loodtoepassingen uit de periode ca. 1875-1940.
Met vriendelijke medewerking van het Gemeentemuseum Den Haag wordt op 9 december 2009 een lezingenmiddag rond het thema Glas-in-lood in Den Haag rond 1900 georganiseerd in de aula van het museum. Deskundigen uit verschillende vakgebieden vertellen deze middag over de geschiedenis van glas-in-lood en relevante Haagse collecties en de de auteurs belichten de totstandkoming van het boekje, dat aan het einde van de middag formeel wordt gepresenteerd:

- Kleurgeving in het Nederlandse interieur in de periode 1890-1940, prof.dr. Titus M. Eliëns, hoofd collecties Gemeentemuseum Den Haag
- Een kennismaking met de glas-in-loodcollectie van het ICN. Glasramen in beweging, mw. drs. Geertje Huisman, conservator moderne kunst Instituut Collectie Nederland (ICN), Den Haag
- De verloren gewaande glas-in-loodramen uit de Duinoordkerk te Den Haag - herontdekt!, Peter Heijman, directeur Glasatelier Oud Rijswijk, Zoetermeer
- Glas-in-lood in Den Haag. Een bedreigde categorie erfgoed, mw. drs. Andréa Kroon, kunsthistoricus Kroon & Wagtberg Hansen, Den Haag / co-auteur De speling van het licht

Deelnamekosten: € 5,- (incl. ontvangst met koffie/thee en afsluitende borrel in café-restaurant Gember; excl. toegang tentoonstellingen Gemeentemuseum Den Haag). In verband met het beperkte aantal plaatsen is aanmelding voor 4 december 2009 vereist. Meer informatie en aanmelding: audrey@kroonwagtberghansen.nl.

Publicatiegegevens: Andréa A. Kroon / Audrey Wagtberg Hansen, De speling van het licht. Glas-in-lood in Den Haag rond 1900, (De Nieuwe Haagsche) Den Haag 2009, ISBN 978-94-6010-027-7, 200 pagina’s, geïllustreerd, € 14,95.

Het aardse paradijs

[Afbeelding: Edward Burne-Jones, The Wizard, 1891-98, Birmingham Museums and Art Gallery]

Voor de eerste keer is in Duitsland een overzichtstentoonstelling van het oeuvre van de Engelse kunstenaar Edward Burne-Jones (1833-1898) te zien: Das Irdische Paradies. Deze zoon van een lijstenmaker nam zich aanvankelijk voor om geestelijke worden, maar koos later toch voor de beeldende kunst en kunstnijverheid. Geïnspireerd door de 1ste generatie Pre-Raphaelieten, vooral door Dante Gabriel Rossetti (1828-1882), wordt Burne-Jones gezien als voornaamste vertegenwoordiger van de 2de generatie van deze kunstenaarsbroederschap.
Een grote voorliefde voor de middeleeuwen blijkt uit zijn onderwerpskeuze, zoals zijn illustraties voor de beroemde Kelmscott Press uitgave van het werk van Chaucer (1896). Mythen, legenden en ook Koning Arthur waren belangrijke bronnen, waar Burne-Jones inspiratie uit putte voor zijn sprookjesachtige voorstellingen, die vaak een cyclisch karakter hadden. Naast de schilderkunst waagde Burne-Jones zich ook aan diverse andere disciplines, zoals glas-in-lood, keramiek (tegels) en tapijten. Zo heeft hij veel ontwerpen gemaakt voor het bedrijf van zijn grote vriend William Morris (1834-1896): Morris, Marshall, Faulkner & Co. (1864-1875), later Morris & Co. (1875-1940). Beiden deelden de idealistische visie dat kunst het dagelijkse leven beter, mooier en verhevener maakt (spreek ze maar eens tegen).
De titel van de tentoonstelling verwijst naar Morris’ boek The Earthly Paradise, een grote inspiratiebron voor Burne-Jones, als ook naar de wens van de kunstenaar om een haast idyllische tegenhanger te creëren voor de harde realiteit van Victoriaanse alledag. De tentoonstelling is tot 7 februari 2010 te zien in de Staatsgalerie Stuttgard en reist dan door naar het Kunstmuseum Bern in Zwitserland.
Bij de tentoonstelling is een rijk geïllustreerde catalogus verschenen: Edward Burne-Jones. Das Irdische Paradies/The Earthly Paradise. Diverse auteurs bespreken in de verschillende hoofdstukken aspecten van Burne-Jones’ werk en leven, waaronder zijn schilderijencycli (zoals de Perseus, Cupid & Psyche en Pygmalion series), als ook zijn levenslange vriendschap met Morris, en zijn romantische relatie met Maria Cassavetti Zambaco, model voor onder andere het schilderij The Beguiling of Merlin (1872-77). Ook door Burne-Jones gebruikte thema’s als de Middeleeuwen, religie en de Heilige Graal worden nader toegelicht.

Edward Burne-Jones. Das Irdische Paradies, 232 pag., Hatje Cantz Verlag, ISBN 978-3-7757-2516-3, € 29,80. (De Engelse versie kost € 39,80.)

Bordewijk symposium

Op 13 november 2009 organiseren het Huygens Instituut en het Nederlands Muziek Instituut samen met de Koninklijke Bibliotheek, het Letterkundig Museum, het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie en het Centraal Bureau voor Genealogie een symposium over het kunstenaarsechtpaar Bordewijk. De schrijver Ferdinand Bordewijk (1884-1965) en de componiste Johanna Bordewijk-Roepman (1892-1971) woonden bijna hun hele leven in Den Haag. Bordewijk is een klassieke Nederlandse auteur die voortleeft in zijn werk, dat verfilmd is (Karakter), vertaald wordt en nog recent voor toneel is bewerkt en opgevoerd. Dat zijn vrouw als componiste actief was, is vrijwel onbekend, terwijl haar werk eind jaren '30 in Nederland en in de jaren '50 in Europa en de Verenigde Staten veelvuldig is uitgevoerd. Hun archieven worden in Den Haag bewaard: het Letterkundig Museum beheert het archief van de auteur, het NMI dat van de componiste. Het symposiumprogramma omvat lezingen, een kleine tentoonstelling en muziekopvoering, en wordt besloten met de presentatie van een nieuwe uitgave van een partituur van Bordewijk-Roepman uit het archief van het NMI. Meer informatie: communicatie@kb.nl.

Jubileum Kunstlicht

Het tijdschrift Kunstlicht nadert haar 30-jarig jubileum. Dit wordt gevierd op 27 november 2009 met het symposium Kunstgeschiedenis en Interdisciplinariteit: Kiezen of Delen?, een dubbeldik nummer en een vernieuwde website, waarop artikelen uit oude nummers toegankelijk worden gemaakt. K&WH steunt het jubileumcongres van harte als een van de sponsors en roept blog-lezers graag op het tijdschrift - een van de weinige overgebleven platforms voor onderzoeksresultaten op het vakgebied - met een abonnement te steunen.

Stadsgeschiedenis

In het vijfjarenplan van de Stichting Haags Industrieel Erfgoed werd de wens opgenomen om te komen tot een goede beschrijving van de historische ontwikkeling van het economische erfgoed van Den Haag. Er is behoefte aan een systematische wetenschappelijke studie van de economische ontwikkelingen en het daarbij behorende erfgoed. Hiertoe werd overleg gevoerd met onder meer de gemeente Den Haag (DSO), het Haags Historisch Museum (HHM), het Haags Gemeentearchief (HGA) en de Kamer van Koophandel Haaglanden. Op basis daarvan is vervolgens contact gelegd met de Vrije Universiteit Amsterdam (VU), waar begin 2008 een nieuw instituut is opgericht dat zich bezig houdt met de relatie tussen erfgoed en stedelijke ontwikkeling. In oktober 2009 kon een officiële start worden gemaakt met een nieuw onderzoeksproject: Economische geschiedenis van Den Haag. Ondernemen, stedelijke politiek en bedrijfserfgoed, 1800-2000. Onderzoekster drs. Sabine Go van de VU zal het eerste gedeelte van het project uitvoeren en in mei 2010 verslag doen van haar bevindingen. Voor meer achtergrond en informatie zie de website van SHIE.

Relevant voor het thema stadsgeschiedenis is ook de conferentie Waarom mensen in de stad willen wonen, 1200-2010. Op 12 november 2009 wordt de gelijknamige bundel onder redactie van Leo Lucassen en Wim Willems gepresenteerd in Societeit de Witte in Den Haag. Het boek vormt een bijdrage aan het NWO-onderzoeksprogramma Urbanisatie en Stadscultuur, en levert denkstof voor het maatschappelijke debat over deze thematiek. Aanmelden bij Nicis.

The Tate Movie Project

In oktober kondigde de Tate Gallery aan met steun van Legacy Trust UK (de organisatie die het cultuurprogramma bij de Olympische Spelen in Londen verzorgt) een opdracht te hebben gegeven aan het bekende bedrijf Aardman Animations, de bedenkers van onder meer Wallace & Gromit. Deze samenwerking zal resulteren in een animatiefilm voor en door kinderen in de leeftijd van 5 tot 11 jaar. Schoolkinderen zullen via workshops en een website zelf karakters en verhaallijnen uitwerken, die door Aardman met gebruik van de nieuwste technieken zal worden omgezet in een animatiefilm. De film zal dan bij de Spelen in 2012 worden gepresenteerd om te laten zien wat de creatieve kracht van Britse kinderen is.

Goupil online

Een nieuwe toevoeging aan de Getty Provenance Index® is de Goupil Database. Deze geeft online toegang tot alle voorraadboeken (stock books) van Goupil & Cie haar opvolger Boussod, Valadon & Cie uit de collectie van het Getty Research Institute. De 15 boeken uit het Parijse hoofdkantoor van deze invloedrijke kunsthandel geven informatie over aan- en verkoopdata, handelskosten, namen van kopers en verkoopprijzen van ca. 30.000 kunstvoorwerpen, welke tussen 1846 en 1919 door de galerie verhandeld werden.
Goupil & Cie was een belangrijke invloed in de (Franse) kunstwereld van de 19de eeuw. Na oprichting door Henri Rittner in 1827 werden filialen opgericht in Londen, Berlijn, Brussel, New York en Den Haag, zodat een breed netwerk voor de verkoop van kunstwerken en reproducties ontstond. Het werk van vooraanstaande kunstenaars van de School van Barbizon en De Haagsche School werden door Goupil verhandeld. In 1884 werd de naam gewijzigd in Boussod, Valadon & Cie. Kwantitatief onderzoek van de voorraadboeken zal veel nieuwe inzichten in de internationale kunsthandel van de 19de eeuw mogelijk maken.

Henry van de Velde symposium

Op 14 en 15 november 2009 organiseert het Henry van de Velde Gesellschaft in Hagen, Duitsland, een symposium ter gelegenheid van haar 50-jarig jubileum. Het studiegezelschap werd in 1959 opgericht door de toenmalige directeur van het Karl Ernst Osthaus Museum, Dr. Herta Hesse-Frielinghaus, in samenwerking met architecten als Walter Gropius, Ludwig Mies van der Rohe en Alvar Aalto om de gedachtenis aan de in 1957 overleden Van de Velde levend te houden. Sindsdien bevordert het gezelschap de studie van zijn oeuvre. Tijdens het tweedaagse symposium bespreken onderzoekers hoe deze studie zich in de afgelopen 50 jaar heeft ontwikkeld. Informatie en aanmelding: rouven.lotz@stadt-hagen.de.