2009/01/27

Ha fijn, een relletje!


Wie de kunstgeschiedenis kent, weet dat artistiek talent nu eenmaal vaak gepaard gaat met ego, en in sommige gevallen zelfs met een ego dat niet door de deur past. Ook hedendaagse kunstenaars doen nog vaak hun best om te voldoen aan het romantische beeld dat wij uit literatuur en film van hen hebben gekregen: een woest en gepassioneerd leven, een opvliegend temperament, een wilde haardos boven een open shirt, etc. Dat verkoopt allemaal prima, hetgeen je van beleefde en bescheiden werkzaamheid niet altijd kunt zeggen.
In hoeverre deze ongeschreven wetten ook opgaan voor de Haagse kunstscène zullen we niet verklappen, roddelen is immers niet netjes. Maar graag wijzen wij u op een bericht in het AD, als ook de column van Casper Postmaa.

Man Ray

Het is grappig om steeds weer te constateren dat kunst, net als kleding, onderhevig is aan terugkerende modes. In de jaren '80 was het Surrealisme uit de jaren '20 erg populair en werd hiermee volop geflirt in videoclips, mode en interieur. Nu zijn de jaren '80 weer 'in' en voila, terug is ook het Surrealisme in de internationale tentoonstellingsprogrammering. Het Fotomuseum Den Haag volgt deze trend op de voet door een grote overzichtstentoonstelling te wijden aan Man Ray (1890-1976).
Hoewel hij in meerdere media werkte, werd Man Ray vooral bekend als een van de eerste kunstenaar-fotografen. Het grote publiek kent vooral zijn provocerende foto's waarin het vrouwelijk lichaam als een object werd vermomd of vervormd. Hij bewoog zich tussen Surrealisme, DaDa en - nee het is geen vies woord - esoterie in Parijs en New York, waardoor zijn leven en werk vervlochten is met dat van andere grootheden. Zoals voor zovele kunstenaars, geldt dat zijn roerige romances met diverse lieflijke muzen enkele goedkope biografieën hebben geïnspireerd. Maar met zijn vernieuwende multimediale oeuvre was hij de grootvader van vele trends, die in de hedendaagse fotografie, kunst en interieurdesign nog altijd schaamteloos worden gekopieerd. Meteen gaan zien dus.

Tentoonstelling: Zorgeloos, maar niet onverschillig. Man Ray, 24/01 t/m 19/04/2009, Fotomuseum Den Haag.

(Afbeeldingen: Man Ray (1890-1976), Larmes (1932) en Le violon d'Ingres (1924), collectie Man Ray Trust, New York.)

2009/01/25

Het kunsthistoriche tijdschrift is dood(s)

Op een nieuwjaarsborrel deze januari werd Cr, interdisciplinair tijdschrift voor conservering en restauratie ten grave gedragen. Oude nummers zijn nog even te bestellen, haast u dus met het compleet maken van de jaargangen. Het is niet het enige kunsthistorische tijdschrift dat de afgelopen tijd is gesneuveld, ook Jong Holland en Cachet gingen ten onder, kM heeft het moeilijk en Art Matters kwam nooit echt goed van de grond. Terwijl glossies met luchtige teksten voor veiling- en galerieliefhebbers overleven, verdwijnen de broodnodige platforms voor presentatie van recent onderzoek en vakinhoudelijke informatie. Subsidieregelingen bieden op dit punt geen enkele uitkomst.
In andere landen verkent men al enige tijd de digitale snelweg. Zo bundelden diverse Duitse musea hun krachten in het digitale tijdschrift Kunstgeschichte. Bijzonder aan deze bladformule is dat artikelen zes maanden als 'discussiestuk' op de website staan, waar vakgenoten ze kunnen becommentariëren, waarna de auteur een definitieve versie maakt die als artikel in het archief wordt geplaatst. Erg spannend is de inhoud van het eerste nummer nog niet, en moest de gekozen vormgeving voor de homepage nou weer zo gortdroog? Kunsthistorici kijken juist zo graag naar plaatjes en kleuren. Bovendien krijgt tekst geen wetenschappelijk verantwoorder uitstraling of een breder lezerspubliek door ze te omgeven met grauwe saaiheid.

2009/01/24

Dunepark

Stroom Den Haag presenteert met ‘Beton Belvedere’ de eerste solo-tentoonstelling in Nederland van de Franse kunstenaar Cyprien Gaillard. Hij is gefascineerd door hedendaagse ruïnes en houdt zich bezig met de gestage vernietiging van modernistische architectuur. Gaillard onderzoekt thema’s als staatsvandalisme, gentrificatie en het pittoreske.
Parallel aan de tentoonstelling gaat Gaillard een Duitse bunker uitgraven die nu nog begraven ligt in een duin dat uitkijkt over het strand van Scheveningen en het naburige Duindorp. Dit gebied ondergaat op dit moment een ingrijpende transformatie, waarbij de oorspronkelijke bevolking en industrie plaats moeten maken voor nieuwe huisvestingsprojecten. Indirect becommentarieert Gaillard’s project dit proces van ‘ver-yuppen’ en de manier waarop ouderwetse architectuur wordt begraven of verborgen onder nieuwe lagen van ruimtelijke ordening. Dit verzonken werk, Dunepark getiteld, kan worden opgevat als een ready-made beeldhouwwerk. Met behulp van groot materieel en een groep vrijwilligers van de Stichting Atlantikwall Museum Scheveningen, laat Gaillard dit enorme object uitgraven en in al zijn brute glorie verrijzen, alvorens het weer te bedekken.
De onthulling en bezichtiging van Dunepark vindt plaats op 21/02/2009, 15.00 uur in de Bosjes van Poot, hoek Nieboerweg – Houtrustweg in Scheveningen.

2009/01/05

Pink Elephant

De Haagse Bomenbuurt is een geweldig Thais eethuisje rijk: The Pink Elephant, letterlijk roze uitgedost. Men serveert authentieke, gezonde, vers-voor-je-neus-bereide gerechten; een geweldig alternatief voor de doorgaans vette hap die bij andere afhaal-etablissementen in de regio te verkrijgen is. Bekijk de kaart online, waarop onder meer zeer vriendelijk geprijsde complete menu's te vinden zijn. Een van onze favoriete bijgerechten is Tam Tang Kwa, snoeihete komkommersalade met pinda's. Het is overigens ook mogelijk om aan een van de kleine tafeltjes ter plaatse te lunchen of dineren.

Darwin. Art and the Search for Origins

Ter gelegenheid van de 200ste geboortedag van Charles Darwin en de 150ste verjaardag van zijn On the Origin of Species , kijkt de Schirn Kunsthalle in 2009 naar zijn invloed op de beeldende kunst.
De publicatie van Darwins evolutieleer veroorzaakte niet alleen verhitte debatten in kringen van biologen en andere wetenschappers, maar had ook in bredere maatschappelijke context een zeer grote invloed. Vertalingen bereikten alle uithoeken van de wereld en stimuleerden een golf van populair wetenschappelijke tijdschriften en andere literatuur, evenals vele tegenreacties van geleerden, gelovigen en filosofen. Vooral het concept van een wrede ‘natuurlijke selectie’ druiste in tegen eerdere visies op de natuur als een harmonieus geheel. Deze tentoonstelling belicht voor het eerst hoe Darwins visie werd geïnterpreteerd door kunstenaars als Frederic Church, Martin Johnson Heade, František Kupka, Odilon Redon, George Frederic Watts, Arnold Böcklin, Gabriel von Max, Alfred Kubin, and Max Ernst.
Zo kwam Arnold Böcklin in contact met Darwins theorieën rond 1872. Hij schilderde vervolgens zeemeerminnen en andere oceaanbewoners met menselijke trekken. De beschrijving van Gustav Klimts muurschildering Philosophie (1899–1907) in de catalogus van de 7de Secession kan worden geduid als een duidelijk pro-Darwinistisch standpunt. Alfred Kubin was ervan overtuigd dat alle leven ooit hermafrodiet en uit de oceaan geboren was. Zijn werk toont een morbide evolutie van bizarre hybride creaturen, die de meest grimmige van Darwins conclusies lijkt te onderstrepen. František Kupka en Odilon Redon waren daarentegen vooral begaan met het idee van L’homme primitif. In Amerika hield Frederic Church stug vast aan het creationisme, dat steeds meer tegenstand ondervond. In het begin van de 20ste eeuw zou Max Ernst in zijn oeuvre terugkijken op de 19de-eeuwse populairwetenschappelijke boeken en illustraties, en een eigen versie van de evolutie presenteren. Vlak voor de Tweede Wereldoorlog overwoog hij het uitsterven van de mens als toekomstmogelijkheid. De tentoonstelling roept deze door Darwin onbeantwoorde vraag in de 21ste eeuw opnieuw op.

- Tentoonstelling: Darwin. Art and the Search for Origins, 05/02 t/m 03/05/2009, Schirn Kunsthalle Frankfurt.
- Publicatiegegevens: Pamela Kort/Max Hollein (red.), Darwin. Art and the Search for Origins, (Wienand Verlag) Cologne 2009, ISBN 978-3-87909-973-3.