2008/10/31

I want my MTV

De MTV-generatie kan zijn hart ophalen. Het klagen over het eenzijdige aanbod van reality programma’s op de zender, die ooit met een 24-uurs programmering van videoclips pionierde, heeft geholpen. Of liever: oude MTV-clipjes blijken op Youtube zo populair, dat de huidige zendbazen eindelijk beseffen welke vraag er is naar hun archiefbeelden. Op de nieuwe website www.mtvmusic.com (met de nadruk op music) kun je naar hartelust je jeugd herbeleven of proberen bij te blijven, en natuurlijk research plegen naar mode, vormgeving en visuele cultuur van de afgelopen decennia. Jawel, is er toch nog een verantwoorde draai aan dit nieuwsbericht te geven.

2008/10/30

Cirque de Pepin

Dr. Seuss zei het al: 'Bij zon en maan, wind en regen, kom je [bij Pulchri Studio] leuke dingen tegen'. Een van onze favoriete kunstenaarsleden van Pulchri is Pepijn van den Nieuwendijk (1970) a.k.a. Cirque de Pepin.
Deze Haagse kunstenaar lijkt dezelfde sprookjes, sf en strips te hebben gelezen als wij, en tovert uit deze invloeden een fantastische wereld, bevolkt door hybride mensen, dieren, insecten en verdwaalde cartoon characters. Barokke schoonheid met een morbide ondertoon, en andersom. Het veelzijdige oeuvre varieert van schilderijen en ceramiek sculpturen, tot monumenten, gevelstenen en illustraties.
Men kan virtueel smullen van al dit moois op de website van de kunstenaar, zoals van de hier afgebeelde Wederkomst van de Dodo (2007), Vliegenpaus (2004) en De Intellectuelen II (2008). Cirque de Pepin is momenteel ook te zien bij Kochxbos gallery op de Affordable Art Fair: kunst van €100 tot €5000 euro, een uitkomst tijdens zo'n kredietkrisis...

The Affordable Art Fair Amsterdam, 30/10 t/m 02/11/2008, Gashouder, Westergasfabriek, Amsterdam.

Surinaamse diorama's

Het Rijksmuseum in Amsterdam heeft de afgelopen jaren drie diorama’s van de Surinaamse kunstenaar Gerrit Schouten (1779-1839) verworven en toont deze in de aanwinstenzaal. Schouten was één van de weinige kunstenaars van zijn tijd in Suriname. Hij specialiseerde zich als autodidact in het tekenen van planten en dieren. Van zijn hand zijn zo’n 40 diorama’s bewaard gebleven. Deze bestaan uit een houten kijkkast met daarin een voorstelling van figuren van beschilderd papier en papier-maché.
In het Rijksmuseum zijn nu vijf van deze diorama's en 19 losse figuren te zien. Een daarvan dateert uit 1820 en toont de huizen en boten aan de Waterkant in Paramaribo, het knooppunt van de handel. In de andere diorama’s zijn onder meer het Gouvernementsplein in Paramaribo te zien met de residentie van gouverneur Sir Pinson Bonham (1812) en een plantage, mogelijk de in 1785 aangelegde koffie- en katoenplantage Zeezigt. Een recent verworven diorama uit 1830 laat de opvoering van een du zien: een rollenspel met muziek en dans, dat een paar keer per jaar op een plantage werd opgevoerd. Zulke diorama’s met ‘slavendansen’ werden door Schouten gemaakt als souvenir voor repatriërende Europeanen. De losse figuren in de opstelling zijn afkomstig uit verloren gegane diorama’s; ze stellen Creoolse mannen en vrouwen, en Indianen voor. De diorama's krijgen een vaste plek in de nieuwe opstelling over de Surinaamse geschiedenis in het Rijksmuseum na de heropening.

Tentoonstelling: Diorama's uit Suriname, t/m 07/12/2008, aanwinstenzaal Rijksmuseum, Amsterdam.

2008/10/27

Nieuwe K&WH brochure ondernemerschap

K&WH verzorgt workshops voor kunsthistorici over ondernemerschap en subsidiewerving. Naar aanleiding van de grote belangstelling en positieve reacties hierop, verschijnt eind oktober een nieuwe brochure: De kunsthistoricus als ondernemer. Een praktische handleiding voor (startende) professionals in de kunst-, cultuur- en erfgoedsector. Dit handige gidsje biedt informatie over alle aspecten van het freelance en zelfstandig ondernemerschap, verdeeld in vier thema’s.
‘Zakelijke bedrijfsvoering en financiën’ gaat in op het kiezen van de juiste bedrijfsvorm, belastingen, verzekeringen, pensioenen en tarifering. ‘De beroepspraktijk’ geeft advies over het opstellen van offertes en algemene leveringsvoorwaarden, onderhandelen met opdrachtgevers, de kleine lettertjes in contracten, en het genereren van publiciteit. ‘De schrijvende kunsthistoricus besteedt aandacht aan contracten met uitgevers, beeld- en auteursrechtkwesties, en collectieve rechten.
Het laatste hoofdstuk, ‘Valkuilen’, gaat in op veel voorkomende problemen bij zelfstandige bedrijfsvoering en het uitvoeren van projecten in opdracht van derden. Ook mogelijke conflicten met opdrachtgevers worden daarin openlijk besproken. De auteurs geven tips om de meest gebruikelijke probleemsituaties met eenvoudige maatregelen te voorkomen, als ook suggesties om ontstane problemen op te lossen. In een bijlage wordt daarnaast een handig overzicht van vakorganisaties en andere adviserende instellingen gegeven.
Met deze brochure hopen de auteurs starters op weg te helpen en meer ervaren collega’s te laten delen in de ervaringen, die zij in de afgelopen 12 ½ jaar als zelfstandig ondernemende kunsthistorici opdeden in de museale en culturele sector. Voor de toekomst staan volgende deeltjes over projectorganisatie en subsidiewerving in de planning.

Publicatiegegevens: A. Kroon/J. Kroon/A. Wagtberg Hansen, De kunsthistoricus als ondernemer. Een praktische handleiding voor (startende) professionals in de kunst-, cultuur- en erfgoedsector, Den Haag 2008, 90 pagina’s, ISBN 978-90-79736-01-0. Prijs: € 17,50 (leden VNK/OSK: € 15,-) excl. porti. Bestellingen: audrey@kroonwagtberghansen.nl.

GIN-archief

De Stichting Nederlands Archief Grafisch Ontwerpers (NAGO) is in 1992 opgericht met als doel om de archieven van Nederlandse of in Nederland wonende grafisch ontwerpers te verwerven, te ontsluiten en te behouden.
Het NAGO start binnenkort in samenwerking met K&WH een project dat het archief van Grafisch Illustratoren Nederland (GIN) zal ontsluiten voor een breed publiek. Portretten van het leven en werk van 16 moderne grafisch illustratoren, waaronder Constance Wibout en Jenny Dalenoord, zullen via de website van het NAGO toegankelijk worden gemaakt. Het project wordt mede mogelijk gemaakt door een subsidie van het SCRIO, maar ook andere fondsen worden met een steunaanvraag benaderd. De 16 portretten zullen dan in de loop van 2009 online beschikbaar komen.

Charlotte organiseert

Omdat wij zelf evenementen in de kunsthistorische sfeer organiseren, zullen wij niet snel de aandacht vragen voor andere evenementenorganisatoren. Graag maken wij een uitzondering voor Charlotte organiseert. Charlotte Ariëns heeft ruim 10 jaar ervaring met professionele evenementenorganisatie, voorheen verbonden aan Het Rijksmuseum, Bouwfonds Nederlandse Gemeenten, Sanquin en Sterling Commerce. Nu verder als zelfstandige, organiseert Charlotte zowel zakelijke als particuliere evenementen van A tot Z. Zij brengt daarbij al haar creativiteit, kennis en ervaring in, zodat het evenement altijd nét iets meer biedt.

2008/10/12

Haagse scholen


De dames K&WH waren ooit brave leerlingen van de (voormalige) Neutrale School Vereniging en Haagsch Genootschap. We hebben het grootste deel van onze (aanzienlijk minder brave) middelbare schooltijd doorgebracht op Gymnasium Haganum en het 1ste Vrijzinning Christelijk Lyceum. Tussen de prettig gestoorde classici en de echte kakkers dus, om van de prinsen maar te zwijgen.
Al deze Haagse scholen kennen een rijk verleden, dat met de komst van een nieuwe website in beeld wordt gebracht. Het Haags Gemeentearchief heeft namelijk een interactieve website gelanceerd, waar men historische informatie en vooral veel klassefoto’s kan vinden: www.haagsescholen.nl. Alle soorten onderwijs uit het Haagse verleden komen aan bod: lager, voortgezet, hoger, openbaar, christelijk, internationaal, etc.
Natuurlijk hebben we meteen gekeken of onze eigen klasjes uit de jaren '70 en ’80 er al op staan (nee, nog niet; wel die van Willem Alexander). Maar andere bezoekers van de site zullen zichzelf, oude vrienden, vaders en moeders, opa’s en oma’s wel met spuuglok of bloemetjesjapon terug vinden op de klassefoto’s. Leuk is dat je zelf namen van klasgenoten, afbeeldingen, informatie en ander materiaal aan de site kan toevoegen, zodat deze informatiebron steeds verder in omvang en waarde zal toenemen.

Lee Miller

Wie de tentoonstelling in het V&A Museum in Londen gemist heeft, krijgt een herkansing in Parijs. In het Musée Jeu de Paume is vanaf eind oktober een selectie van ca. 150 foto's van en door Lee Miller (1907-1977) te zien.
De van geboorte Amerikaanse Miller nam in het begin van de 20ste eeuw een belangrijke plaats in als model in de kring Surrealisten te Parijs. Zij was model, muse en minnares van kunstenaar/fotograaf Man Ray, en vervulde de rol van levend standbeeld in Jean Cocteau's film Le Sang d'un Poète. Vervolgens ontwikkelde deze opmerkelijke vrouw zich zelf als fotografe voor invloedrijke modetijdschriften als Vogue. Ze verdiende de kost met portretten en modefoto's, maar experimenteerde net als Man Ray met surrealistische fotografie. In de jaren '30 reisde ze met haar toenmalige geliefde door Egypte, hetgeen een reeks ongewone woestijnbeelden opleverde, die haar in een nieuwe richting wezen.
In de jaren '40 reisde ze als oorlogscorrespondente voor het Amerikaanse leger naar het front en verraste redacties met aangrijpende reportages, die als het hoogtepunt van haar werk worden beschouwd. Na een losbandig en onvoorspelbaar leven koos zij in 1947 voor stabiliteit in een huwelijk met de Engelse auteur Ronald Penrose. Op dat moment hing ze ook haar fototoestel in de wilgen, maar deze keuze bracht haar geen rust.
Recentelijk is het Lee Miller Archive online toegankelijk gemaakt. De tentoonstelling brengt voor het eerst werken uit diverse collecties samen.

Tentoonstelling: L'art de Lee Miller, 21/10/2008 t/m 04/09/2009, Musée Jeu de Paume, Parijs.

Honorering van kunsthistorici

Naar aanleiding van onze workshops over ondernemerschap in de kunst-, cultuur- en erfgoedsector krijgen wij regelmatig vragen van collega's over het bepalen van tarieven voor hun dienstverlening, zoals kunsthistorisch onderzoek, tentoonstellingsorganisatie en tekstredactie. Wij adviseren dan professionele tarieven te hanteren, waarin bedrijfskosten, verplichte afdrachten, gewerkte uren en ingezette expertise worden meegewogen. Academische expertise wordt immers ook in andere vakgebieden marktconform gehonoreerd, denk maar aan de gemiddelde uurtarieven van juristen en artsen.
In deze overtuiging worden wij gesterkt door een persbericht d.d. 7/10/2008 van de Universiteit Leiden: 'Een onderzoeker/uitvinder krijgt een derde deel van de netto-inkomsten uit de kennisexploitatie van onderzoek waarin hij een aandeel heeft gehad, tot een maximum van € 1 miljoen. Dit staat in de Instructie werken voor/met derden van de Universiteit Leiden. Hierin zijn alle regels rond werken voor en met derden gebundeld.' Dit bericht onderstreept, dat het in de Beta-wetenschappen reeds volkomen geaccepteerd is om commerciele, marktconforme tarieven te hanteren voor wetenschappelijk dienstverlening aan derden, en onderzoekers te laten meedelen in de behaalde winstmarges. Nu de Alpha-wetenschappen nog!
Gelukkig zijn er al enkele vooruitstrevende musea in Nederland, die kunsthistorici voor een tentoonstelling een marktconform honorarium bieden, waarin tevens een percentage per binnengehaalde bezoeker is opgenomen. Dit past bij de commercialisering van het museale vakgebied, die de afgelopen jaren mede door de overheid wordt gestimuleerd. De concept-tarievenlijst, die door de vakorganistie voor kunsthistorici VNK in het kader van een inventarisatie recentelijk werd verspreid, staat daarmee in contrast. De daarin genoemde 'redelijke' tarieven, niet gebaseerd op enige vastomlijnde criteria of berekening, liggen onder die van de gemiddelde loodgieter. Opmerkelijk is bovendien, dat hierin rekening is gehouden met het budget van de opdrachtgever, niet de bedrijfskosten van de ondernemer. In de VNK zijn ook opdrachtgevers (kunsthistorici in loondienst bij musea, universiteiten en andere instellingen) vertegenwoordigd, wier belangen verschillen en op sommige punten zelfs strijdig zijn met die van de groep freelancende en zelfstandig ondernemende leden. Het wordt dan ook hoog tijd om een onafhankelijke belangenorganisatie voor zelfstandige vakgenoten op te richten, die dergelijke kwesties met een zakelijke visie aanpakt.

Treurdicht om M & S

De stichting van onze 'London Office' is weliswaar nog niet in zicht, maar gelukkig zijn er in Den Haag ook mogelijkheden om je op Britse bodem te wanen: vier BBC-netten op de kabel, de Radio Times en UK Vogue bij Bruna in het schap... en - voorheen - warenhuis Marks & Spencers in de Spuistraat. Maar helaas is M&S alweer enkele jaren geleden gesloten. Nog regelmatig ziet men verdwaasd kijkende ex-pats wenen op de plek, waar nu slanke-maatjes-modeketen Zara gevestigd is, omdat de food-afdeling van M&S zo gemist wordt.
Dit verlies is inmiddels enigszins goedgemaakt door de vestiging van twee kleinere Engelse supermarkten. Op de Frederik Hendriklaan is Thomas Green te vinden, en in de Piet Heinstraat is kort geleden Kelly’s geopend. Beide bieden een uitgebreid assortiment van Britse producten aan, varierend van 'apple & sage saucages' tot verschillende cheddar kazen, van Cadbury’s chocolade tot Woodpecker cider, maar ook blikjes 'mushy peas', 'yorkshire pudding' in de diepvries, en natuurlijk vergebakken 'scones' met 'clotted cream'. Wij zweren bij Pimm's en, zeker nu de wind wat kouder wordt, bij Winter Pimm's. Probeer deze eens gemixt in Ginger Ale of (als een grog) in warm gemaakte appelsap. Wie iets mist in het assortiment kan daarom vragen, zo heeft Kelly's mede op ons verzoek de 'elderflower pressé' van Bottlegreen laten toegevoegd, een heerlijk frisse drank van vlierbloesems, dat in elk Engels museumrestaurant te vinden is.

Wie in het kader van die ellendige verkiezingen liever in Amerikaanse sferen verkeert, kan terecht bij in het American Book Centre of webwinkel American Goodies. Het aanbod is beperkt, zeker ook in voedingswaarde, maar toch leuk om de bekende merken uit tv-series, zoals Poptarts en Beef Jerky eens uit te proberen. Onze aanrader zijn Hot Tamales, hete kaneelsnoepjes. Verder is dit voor Europa zo'n beetje de enige importeur van Zatarins, een merk kruiden en rijstmixen voor Gumbo en andere traditionele gerechten uit de New Orleans en Creole keuken.

2008/10/05

Stemmig zwart

De 19de eeuw wordt wel geassocieerd met alles wat decadent, schemerig en enigszins morbide is. Hoe invloedrijk deze periode nog altijd is, blijkt uit de tentoonstelling Gothic: Dark Glamour, die onlangs in het Museum at the Fashion Institute of Technology (FIT) geopend is. Niet naast de deur, maar een aanrader voor wie binnenkort richting New York trekt. Hier wordt voor het eerst de Gothic stijl in de mode onder het voetlicht gebracht.
Deze duistere trend heeft haar wortels in het 18de-eeuwse gothic novel zoals Shelley’s Frankenstein en Lewis’ The Monk, maar kent zo langzamerhand een lange traditie in film, literatuur en vormgeving. Hoewel de gothic fashion tot nu toe vooral met zwart geklede rockers en subculturen van gedeprimeerd kijkende adolescenten in Victoriaanse kleding geassocieerd werd, heeft nu ook de haute couture zich het thema toegeëigend.
In een theatrale opstelling met thema’s als Night, The Ruined Castle, The Laboratory, Veils and Masks, Batcave, en The Haunted Palace worden meer dan 75 ensembles van designers als Alexander McQueen, John Galliano (voor Christian Dior), Thierry Mugler en Anna Sui getoond. Ook wordt ingegaan op de oorsprong van het fenomeen gothic, aan de hand van o.a. Victoriaanse rouwkleding en -juwelen. Ook het jaarlijkse Fashion Symposium staat op 13-14 februari 2009 in het teken van het thema Subculture and Style. Academici, conservatoren en ontwerpers zullen de invloed van gothic op mode, visuele cultuur en muziek bespreken.
Dat alles ongetwijfeld tot groot ongenoegen van de gedeprimeerde jeugd, die nu een andere manier moet zoeken om zich van het establishment te onderscheiden. Er is vast geen lol meer aan als een elitaire grijsaard als Karl Lagerfeld je gaat imiteren.

Tentoonstelling: Gothic: Dark Glamour, t/m 21/02/2009, Museum at the Fashion Institute of Technology (FIT), New York (USA).

Muurvlakte te huur


Aan de Johan van Hoornstraat in Den Haag is de reclameslogan 'muurvlakte te huur' van een oud verhuurbedrijf nog te lezen op een wandvlak, net boven de reclameschildering van schildersbedrijf Logher. Dit was voor de Stichting Haags Industrieel Erfgoed (SHIE) een zo kenmerkende reclamekreet uit de het begin van de 20ste eeuw, dat deze werd gekozen als motto voor de restauratiecampagne van een tiental muurreclames in Den Haag en omgeving. Zo werd op zaterdag 4 oktober j.l. de gerestaureerde muurreclame van de firma M. Groen aan de Johannes Camphuijsstraat 154-156 onthuld. Groen was een aannemer die het pand rond 1917 liet bouwen. De schildering werd meerdere malen aangepast om wisselende bedrijfsactiviteiten en telefoonnummers aan te brengen. In de loop der jaren is ze versleten en uiteindelijk onleesbaar geworden. Nu is dit stukje Haags verleden weer zichtbaar voor alle voorbijgangers. Graag roepen we alle (oud-)Hagenaars op om het SHIE in haar streven tot behoud van dergelijk industrieel erfgoed te steunen door donateur te worden.